پرسش وپاسخ حقوقی خانواده

پس از ازدواج هر یک از زن و شوهر قانونا به یکدیگر دارای وظایفی می شوند و مکلفند حقوق دیگری را محترم شمرده و رعایت کنند .

البته باید پذیرفت که در امور مربوط به زن و شوهر قبل از قانون و قواعد الزام آور حقوقی ، اخلاق و فطرت پاک انسانها معیار و ملاک یک زندگی همراه با آسایش است و هیچ گاه نمی توان با الزامات قانونی و احکام دادگاه دوام و بقای یک خانواده را تضمین کرد .

به هر حال قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران برای تعیین حدود وظایف و حقوق زن و شوهر نسبت به یکدیگر مقرراتی را وضع کرده که به آنها می پردازیم .

1- زن و شوهر مکلف به داشتن روابط انسانی بوده و باید تمام تلاش خود را جهت تحکیم مبانی خانواده و پرورش فرزندان به کار گیرند .

2- در عقد دائم نفقه زن که عبارت است از مسکن ، لباس ، غذا ، اثاث ، هزینه درمان و... بر عهده شوهر است حتی اگر زن از نظر مالی غنی و یا دارای درآمد و شغل دولتی باشد .

در ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد مگر اینکه برقراری نفقه بین زن و شوهر شرط شود و یا

اصولا عقد بر مبنای وجود نفقه برای زن و استحقاق بر آن تنظیم و جاری شده باشد .


3- زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند اقامت کند مگر آنکه اجازه اختیار تعیین منزل در عقدنامه بر زن داده شده باشد و یا اینکه بودن زن و شوهر در یک منزل برای زن خطر جانی یا مالی و یا شرافتی داشته باشد که در این صورت زن می تواند مسکن جداگانه ای برای خودش انتخاب کند و اگر به این علت زن مسکن جداگانه ای اختیار کرده باشد باز هم نفقه او بر عهده شوهر است .



4- زن حق دارد در صورت خودداری شوهر از پرداخت نفقه به دادگاه رجوع کند و دادگاه مکلف است میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و متناسب با شان خانوادگی و اجتماعی او تعیین کند و شوهر را به پرداخت آن الزام نماید .



چنانچه شوهر از اجرای حکم دادگاه خودداری کند زن حق دارد برای طلاق به دادگاه دادخواست بدهد و دادگاه شوهر را به طلاق همسرش اجبار خواهد کرد .

5- اگر شوهر از پرداخت نفقه همسرش ناتوان باشد زن حق دارد مانند مورد بالا به دادگاه مراجعه کند و از شوهر طلاق بگیرد .



6 - شوهر حق دارد زن خود را از انجام حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی است یا مخالف حیثیات او یا همسرش است منع کند .


البته زن هم حق دارد برای این موضوع به دادگاه مراجعه کند و اگر ثابت شد که شغل زن مخالف با شان و حیثیت او یا همسرش نیست با حکم دادگاه می تواند به شغل خود بازگردد .



7- زن حق دارد مستقلا در دارایی خود هرگونه تصرفی کند برای مثال زن می تواند سهم الارث پدری اش را به سایر ورثه یا دیگران ببخشد و شوهر حق مداخله در این امور را نخواهد داشت .



8- زن یا شوهر حق دارند هنگام عقد هرگونه شرط معقول و مشروعی را به عقد اضافه کنند برای مثال شرط شود که هرگاه شوهر ، همسر دیگری را اختیار کرد زن وکیل شوهر برای طلاق باشد .


9- زن حق دارد تا زمانی که مهریه به او پرداخت نشده از انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند به شرط آنکه مهریه دارای اجل و زمان نباشد و به اصطلاح حال باشد پس اگر مهریه زن پرداخت مبلغ ... ریال برای دو سال بعد از عقد باشد مهریه زن موجل است نه حال و لذا زن حق ندارد از انجام وظایف خود در مقابل شوهر خودداری کرد این امر مانع از استحقاق برای دریافت نفقه نیست .



10 - نفقه زنی که به طلاق رجعی مطلقه شده در زمان عده بر عهده شوهر است .



البته اگر زن ناشزه باشد (نافرمان) و در این حالت از شوهر طلاق بگیرد نفقه به او تعلق نمی گیرد و اگر عده زن به واسطه فسخ نکاح یا طلاق او رجعی نباشد حق نفقه ندارد مگر آنکه از شوهر حامله باشد که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه دارد .

با سلام و خسته نباشید زوجه ای که از حق حبس استفاده می نماید آیا می تواند به بهانه استفاده از این حق از حضور در خانه زوج خودداری نموده و بر خلاف میل زوج در خانه پدرش سکنی گزیند.

با سلام براساس نص ماده 1085 قانون مدنی، که اعلام می دارد زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفشی که در مقابل شوهر دارد امتناع نماید، عبارت وظایفی که در مقابل شوهر دارد لفظ عام است و کلیه وظایف محوله در قبال زوج را از جمله وظیفه حضور در منزل زوج را شامل می گردد و لذا مقید به وظیفه خاص نمی باشد. =

باسلام اینجانب(زوج) کارمندهستم وهمسربنده درمحل اقامتم مهریه ونفقه اش را مطالبه نموده که بنده درحال پرداخت اقساط آن هستم (یکسال زندگی مشترک بدون عروسی و بدون ازاله بکارت ) باتوجه به اینکه محل اقامت ومحل کار بنده کاملاً مشخص است (دردعاوی مهریه ونفقه)

1-آیا زوجه می تواند دردادگاهی دیگرمثلاً تهران (غیر ازمحل اقامت بنده) یا بامجهول المکان معرفی نمودن بنده ویا با اعلام آدرس غلط اقدام به گرفتن طلاق نماید؟( بنده دراستان دیگری ساکن هستم وزوجه بنا به اظهارات خودش درحال حاضر و بدون کسب اجازه ازاینجانب مبادرت به ادامه تحصیل درتهران نموده است)

2- بنده چگونه می توانم مانع از ادامه تحصیل وی شوم؟ 3-باتوجه به اینکه زوجه درسند ازدواج خود رادیپلم وخانه دارمعرفی نموده و عقد نیز براین اساس منعقد گردیده وقرار براین بوده که زوجه کارهای منزل راانجام دهد(عرف محل نیز همینگونه است) وایشان منزل راترک نموده ، هزینه انجام کارهای منزل باتوجه به اینکه اینجانب فرهنگی هستم برعهده چه کسی است زوج یازوجه؟ (اگر قرار براین نبود که زوجه انجام دهد بنده باتوجه به اینکه دارای تحصیلات مهندسی هستم بافردی خانه دار ودیپلم ازدواج نمی کردم) باتشکر

با سلام

۱-اگر خواهان طلاق خوانده را مجهول المکان اعلام نمود دادگاه پس از انجام تحقیقات، اگر زوجه دلایل مقتضی بر ادعای خود داشت دادگاه می تواند حکم غیابی صادر نماید ولی زوج هر موقع که متوجه صدور حکم شد می تواند از حکم صادره تقاضای واخواهی نماید

۲-کسی نمی تواند از ادامه تحصیل شخص دیگری ممانعت نماید حتی همسر

۳-زوجه وظیفه ای در هزینه انجام کارهای منزل ندارد و هزینه انجام کارهای منزل با زوج است.

باسلام ایا دادگاه تجدیدنظر میتواند حکم الزام به تمکین زوجه را نقض نماید ونفقه را در اولویت قرار دهد؟ایا موردی هست که بتواند بر اساس ان حکم رانقض نماید؟

با سلام اصولاً و به طور کلی و براساس مقررات قانون آئین دادرسی مدنی، چنانچه دادگاه تجدید نظر ادعای تجدید نظر خواه را در موارد: عدم اعتبار مستندات دادگاه بدوی، ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود، ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی، ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رأی، ادعای مخالف بودن رأی با موازین شرعی یا قانونی احراز نماید رأی بدوی را نقض می نماید.

باسلام بعدازعقدمتوجه شدم که سن واقعی زوجه پنج سال بیشتر از سن کنونی اش هست که در شناسنامه فعلی درج شده است وایشان در مورد سن واقعی خودش من را فریب داده است و خودش را کمتر از سن واقعی اش نشان داده است باتوجه به این مورد واین که درطول عقد هستیم ایا میتوانم دادخواست فسخ نکاح بدهم ؟الطفا راهنمایی بفرمایید با تشکر

با سلام زیادی سن واقعی بر سن شناسنامه ای از عیوب مقرر در ماده 1123 قانون مدنی(قرن، جذام، برص، افضاء، زمین گیری، نابینایی هر دو چشم) نمی باشد، لذا از این باب نمی توانید درخواست فسخ نکاح نمایید، اما اگر در ضمن عقد شرط صفت خاصی (مثلاً داشتن سن فلان) کرده باشید و بعداً معلوم شود که طرف شما فاقد وصف مذکور بود، مطابق ماده 1128 حق فسخ خواهید داشت.

با سلام اگر زوج مهریه زوجه را به حالت تقسیط در حال پرداخت است آیا زوجه میتواند زوج بخاطر بدهی اش زوج را ممنوع الخروج کند درچه صورت وبا کدام قانون

با سلام بله- زوجه می تواند تا کل مهریه را از زوج دریافت ننموده است، زوج را از طریق واحد اجرای احکام دادگاه و یا از طریق واحد اجراییات اداره ثبت، بر حسب مورد به استناد ماده 17 قانون گذرنامه، ممنوع الخروج نماید.

سلام درصورتیکه خانمی خودش منزل زوج را ترک کند وبرود و این موضوع را هم خودش اعلام بکند وشاهد هم برای ترک زن ازخانه شوهر وجودداشته باشدایا ترک انفاق تلقی میشود یاخیر؟اصلا معنی ترک انفاق یعنی چه؟ باتشکر

با سلام ترک انفاق یا ترک نفقه قاعدتاً از طرف زوج صورت می پذیرد نه زوجه، یعنی اینکه مردی خرجی و نفقه همسر خودش را نپردازد. ترک خانه توسط زن نشانه عدم تمکین است یعنی زن از مرد تمکین نکرده و او را ترک کرده است در این صورت زوج می تواند دادخواست الزام به تمکین بدهد.

به فرزند پسر تاچند سالگی نفقه تعلق می گیرد ؟ واگر پدر توانایی مال نداشته باشد و نتواند مخارج خودش را تامین کند آیا فرزند پسر میتواند مطالبه نفقه کند ؟ تاچند سالگی؟

با سلام شرایط پرداخت نفقه اقارب طبق ماده 1198 و 1199 قانون مدنی، توانایی انفاق کننده و ناتوانی انفاق شونده است، لذا تا زمانی که شرایط مذکور باقی باشد فرزند استحقاق نفقه دارد.

من حدود 10 ماه هست عقد کردم و با همسرم سازش نداریم. وسواس فکری و عدم ثبات شخصیت دارند میخواستم بدونم اگر توافقی جدا بشیم من حق گرفتن مهریه دارم چون این مدت از لحاظ روحی خیلی اذیتم کردن و اگرمن درخواست طلاق بدم چطور باید دادگاه رو مجاب کنم به طلاق با گرفتن حقوقم.

با سلام در طلاق توافقی به هر شکلی به توافق برسید مطابق توافق شما اقدام می شود. اگر طلاق از طرف شما باشد باید دلیل و مدرکی داشته باشید که ثابت کند ادامه زندگی مشترک شما موجب عسر و حرج است . و عسرو حرج یعنی به وجود آمدن هر وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد. مثل: 1-ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت 6 ماه متوالی یا 9 ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه. 2- اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلا وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است و.... و مواد دیگر. به ماده 1130 قانون مدنی رجوع شود.

مفهوم نزدیکی و ارتباط آن با مهر

زن و شوهری دو سال پیش ازدواج کرده اند شوهر در ظرف دو سال صرفا از دبر(پشت) ارتباط جنسی برقرار نموده است با توجه به این وضعیت

1 - آیا زن می تواند به استناد عسر و حرج طلاق بگیرد؟

2 - آیا در صورت موفقیت در اخذ گواهی عدم امکان سازش با توجه به این که پرده بکارت زن زایل نشده تمام مهر تعلق می گیرد و یا نصف مهر؟

3 - آیا در این فرض رعایت مدت عده بر زن لازم است یا خیر؟

با سلام

در مورد سوال اول پاسخ مثبت است

درمورد سوال دوم زن مستحق کل مهر است زیرا که صدق عنوان نزدیکی اعم ازدبر و قبل است

و در مورد سوال سوم رعایت عده بر زن لازم است عده از امور تعبدی است و نباید گفت که رعایت عده صرفا برای حفظ نسب است پس در جایی که امکان شکل گیری نطفه نیست عده نیزمراعی نخواهد بود.

باید عرض کنم که خانوما بدون زوال پرده بکارت هم حامله می شند و نمونه آن خانمای دارای بکارت حلقوی است و تردیدی در این زمینه وجود نداره اما امکان نداره خانومی به لحاظ نزدیکی از دبر(پشت) حامله بشه مگر این که اسپرم بعد از نزدیکی بیرون از دبر ریخته شده و از طریق قبل وارد رحم شده باشه که برای رحمهای حساس چنین امری محال نیست حتی بعضا اسپرمی که رو شکم ریخته شده به لحاظ بی دقتی در پاک کردن کامل آن به نحوی از طریق قبل وارد رحم شده و منجر به بارداری زن شده است به همین لحاظ در قدیم به خانوما توصیه می کردند در حمام عمومی بدون آب ریختن ننشینند چون احتمال داشت اسپرمی رو زمین باشه و وارد رحم بشه و زنی را باردار کنه

با عرض سلام و تشکر از زحمات شما

من در سال 82 با خانمی عقد کردم . 8 ماه پس از عقد یعنی در مهر ماه 83 و با اولین اختلاف خانم مهریه خود را مطالبه کردند . چون هنوز نزدیکی صورت نگرفته بود و دختر خانم هنوز خانه پدرش بود من به پرداخت نصف مهریه محکوم شدم .

نصف مهریه 380 عدد سکه میشد که اجراییه هم علیه من بر همین اساس صادر شد .
بلافاصله من درخواست اعسار و قسط بندی کردم که نتیجه حکم دادگاه بدوی این شد :
دو سوم 380 عدد سکه پیش پرداخت و مابقی ماهیانه نیم سکه . سپس من به حکم صادره اعتراض کردم و در فاصله ای که منتظر حکم دادگاه تجدید نظر بودم به زندان افتادم بواسطه اعمال ماده 2 بر اساس اجراییه صادر شده بر مبنای 380 سکه . از زندان لوایحی به دادگاه تجدید نظر که هنوز حکم را صادر نکرده بود دادم . در نهایت حکم دادگاه تجدید نظر بر این اساس صادر شد : پیش قسط حذف و ماهیانه نیم سکه در حق زوجه و این حکم قطعی است .

این راهم عرض کنم که در همان مهر ماه 83 من ابتدا یک اظهار نامه مبنی بر دعوت به زندگی برای دختر دادم و بعد از آن دادخواست تمکین دادم که درخواست من رد شد و اینچنین حکم صادر شد : چون دختر دوشیزه میباشد و از حق حبس ماده 1085 استفاده مینماید لذا تا مهریه اش را نگیرد حاضر به تمکین نیست و درخواست زوج رد میباشد .
حال سوال من اینست که آیا زوجه میتواند وفق ماده 1085 نفقه خود را مطالبه کند ؟
آیا مطابق رای وحدت رویه که گفته (( زنی که از حق حبس استفاده میکند نمیتواند بواسطه ترک انفاق از شوهر خود شکایت کند )) پس آیا مطابق این رای وحدت رویه اگر همسر من بابت نفقه از من شکایت کرد من میتوانم مطابق این رای درخواست او را رد کنم یا باید نفقه او را بدهم ؟

آیا حکم تجدید نظر صادر شده بابت اعسار و تقسیط مهریه توسط دختر قابل اعتراض است یا خیر و اگر هست در چه مرجعی قابل اعتراض است و آیا با توجه به تجارب شما ممکن است حکم قسط بندی مهریه که نیم سکه صادر شده افزایش یابد ؟

با تشکر از شما استدعا دارد راهنمایی بفرمایید .

توضیح:

بنام خدا و با سلام

استفاده از حق حبس با مبالغ زیاد مهریه متاسفانه همچنان قانونیست

ولی شکایت کیفری ترک انفاق از مواردی نیست که شامل حال شما شود .

البته این به آن معنی نیست که همسر شما نتواند شکایت کند بلکه به معنی آن است که اگر شکایت بکند و شما در مقابل درخواست ایشان تقاضای تمکین از ایشان داشته باشید خواسته ایشان دیگر وصف کیفری نخواهد داشت .

رای وحدت رویه صادر شده مانع زندانی شدن زوج در این شرایط بخاطر ترک انفاق در مقابل عدم تمکین زوجه میشود .

بنابر این با این شرایط و با توجه به درخواستهای قبلی شما مبنی بر تمکین زوجه در دادگاه کیفری به حبس محکوم نمیشوید .

اما بهر حال بلحاظ حقوقی حق نفقه زوجه بلحاظ حق حبس بجای خود باقیست .

بعنوان توضیح : مراجع و دادگاهها باید دقت داشته باشند که حق حبس منحصر به تمکین خاص میشود یعنی زوجه میتواند ارتباط جنسی نداشته باشد تا مهریه خود را بگیرد اما نمیتواند در موارد تمکین عام سر پیچی کند لذا مواردی مثل خروج بدون اجازه از منزل موجب نشوز او میشود در این خصوص نظریه مشورتی هم وجود دارد .

در مورد حق نفقه زوجه هم باید توجه داشته باشید در زمانی که زوجه از حق حبس استفاده میکند حقوقی که بعنوان نفقه زن محسوب میشود مثل مسکن و البسه و خوراک و . . . .مورد توجه قانون است و زن نمیتواند با سرپیچی از قبول این موارد درخواست گرفتن پول آنها را بکند

بنابر این در شرایط حق حبس اگر زوج اعلام کند نفقه مثل مسکن و . . . مهیاست و زوجه میتواند از آنها استفاده کند و زوجه استفاده ننماید و مثلاً در خانه پدرش بماند مسولیتی از جهت نفقه گذشته شامل حال او نمیشود چون مرد به وظیفه خود عمل کرده است.

اما بحث حقوقی درخواست نفقه بین حقوقدانان و فقها بعد از دریافت اولین قسط مختلف است .عده ای عقیده دارند با وجود اعسار زوج از پرداخت مهریه و تقسیط آن زوجه از طرف حاکم ناگزیر شده که مهریه را بصورت اقساط بگیرد پس با گرفتن اولین قسط ملزم به تمکین است(تمکین خاص) در این میان ایت ا.. مکارم شیرازی از علمائیست که در این مورد نظری صریح و آشکار دارد .

اما عده ای دیگر بر این نظرند که اقساط معنای اعاده تمام مهریه را نمیدهد و تا پایان دریافت آن زوجه میتواند تمکین خاص نکندو نفقه هم بگیرد .( لذا با توجه به اینکه شما ممکن است از یکی از مراجع تقلید در احکام تقلید کنید میتوانید نظر فقهی و فتوای ایشان را در این مورد در دادگاه استفاده کنید و این نظر فقهی نافذ خواهد بود )

در این خصوص میتوانید ارتباط آنلاین هم با سایتهای مراجع برقرار کنید .

در ارتباط با تجدید نظر خواهی شما و صدور حکم مبنی بر کم کردن مبلغ اقساط و اعلام اینکه این حکم قطعیست دیگر قابل اعتراض نمیباشد .اگر مواردی از حق تجدید نظر خواهی و یا فرجامخواهی وجود داشته باشد در خود حکم تصریح میشود .

امکان تغییر مبالغ اقساط هم به این بستگی دارد که شرایط درآمد شما تغییر کند چون حکم صادره بر اساس وضعیت حال حاضر شما صادر شده است پس اگر در آمد شما کمتر و یا مخارجتان بیشتر شود شما بخاطر فشار مالی میتوانید تقاضای تعدیل و کمتر شدن اقساط را داشته باشید و یا اگر درآمد شما زیادتر شود طرف شما میتواند در خواست افزایش اقساط را داشته باشد .ولی در صورت بدون تغییر بودن وضعیت شما تغییر در میزان اقساط از طرف هیچ مرجعی وجهه قانونی ندارد .(درخواست افزایش میزان اقساط باید مستند به دلایل جدید باشد)

این مورد را بعنوان اشاره عنوان میکنم که عقد کردن یک دختر و ایجاد فاصله بین عقد و عروسی این مشکلات را ایجاد میکند .

اگر این دوران بصورت محرمیت به صورت صیغه موقت و یا اصلاً بدون محرمیت بود این مشکلات گریبانگیر شما نمیشد .

البته در این شرایط هم ممکن است تعدادی از مردها بدون اینکه مسولیت بر عهده بگیرند با اتمام زمان صیغه دیگر زیر بار عقد و ازدواج نروند .

ولی بهر حال این نحوه عقد و سپس عدم تمکین و حق حبس در دید عرف و انصاف بیشتر به فریب و کلاهبرداری شباهت دارد .